نمونه سؤال ادبیات 1 نیم سال اول / کلاس های اول دبیرستان خواجه نصیر
درس اول
معني بيت
1.خدايي اوراست درخورنده.
2.سپاس و آفرين ايزد جهان آفرين راست.
3.هر که از روی نادانی نه او را گزید ،گزند او ناچار بدو رسید.
4.ارجمند گرداننده ي بندگان از خواري ،در پاي افكننده ي گردن كشان از سروري.
5.دهنده ای که خواستن جز از او نیست خوش گوار
6.قطره ي علم است در جان من وارهانش از هوا وز خاك تن
معني لغت
1.سپاس و آفرين ايزد جهان آفرين راست.
2.تا باد و آب و آتش و خاك در آفرينش بر كار است
3.هر كاري كه با نام خدا آغاز نشود ابتر است.
دانش هاي ادبي
1.سجع را در عبارت زير مشخص كنيد .
پادشاهي او راست زيبنده و خدايي اوراست درخورنده.
2.«تاريخ جهان گشا» از كيست؟
3.موضوع کتاب«تاريخ جهان گشا»چیست؟
4.آرایه ی ادبی عبارت زیر را بنویسید.
پادشاهي او راست زيبنده و خدايي اوراست درخورنده.
صد هزاران دام ودانه است ای خدا ما چو مرغان حریصی بی نوا
5.رديف و قافيه را در شعر زير مشخص كنيد و بنويسيد قالب شعر چيست؟
چو بانگ رعد خروشان كه پيچد اندر كوه جهان پر است ز گلبانگ عاشقانه ي ما
نواي گرم ني از فيض آتشين نفسي است زسوز سينه بود گرمي ترانه ي ما
درك مطلب
سپاس و آفرين ايزد جهان آفرين راست.
ارجمند گرداننده‌ي بندگان از خواري؛ در پاي افكننده‌ي گردن‌كشان از سروري.
و درود بر پيمبر بازپسين، پيش‌رو پيمبران پيشين.
همچنين درود بر ياران گزيده و خويشان پسنديده او باد؛
تا باد و آب و آتش و خاك در آفرينش بر كار است
و گل بر شاخسار هم بستر خار.
1- واژه «آفرين» دو بار با معني متفاوت به كار رفته است، آن معاني را بنويسيد.
2- عباراتي كه با آيات زير تناسب دارند، مشخص كنيد
ستايش بود ويژه‌ي كردگار/كه بر عالمين است پروردگار «حمد/1»
به هر كس بخواهي تو عزّت دهي/ كسي را كه خواهي به خواري نهي «3 آل عمران/26»
خدا و ملك‌هاي او بس سلام/ بر احمد فرستند هر صبح و شام
شما نيز اي مؤمنانِ به رب/ درودش فرستيد هر صبح و شب
به تنظيم گوييد بر او سلام/ سلامش نماييد با احترام «33 احزاب/56»
3- كدام عبارت ترجمه ادبي «خاتم النّبيين و سيّد المرسلين» است؟
4- دو واژه بيابيد كه لفظاً يكسان و كتباً و معناً متفاوت‌اند.
5- بيت زير را با كدام عبارت مي‌توان مقايسه كرد؟
باد و خاك و آب و آتش بنده‌اند/ با من و تو مرده با حق زنده‌اند
6- بين كدام كلمات آرايه‌ي سجع ديده مي‌شود؟
7- متن از كدام كتاب انتخاب شده است؟
8- منظور نويسنده از جملات پاياني متن چيست
از خدا جوييم توفيق ادب بي ادب محروم شد از لطف رب
9.چرا شاعر از خداوند توفیق ادب را می خواهد؟
10.منظور از خاك تن در بيت زير چيست ؟
قطره ي علم است در جان من وارهانش از هوا وز خاك تن
خود آزمايي
« متصل كن به دريا هاي خويش » يعني چه؟
درس دوم
معني بيت
1.از آن پس بسازید سهراب را ببند ید یک شب بر او خواب را
2.پدر را نباید که داند پسر که بندد دل و جان به مهر پدر
درك مطلب
ور ايدون كه آيد ز اختر پسر ببندش به بازو نشان پدر
به گردان لشكر سپهدار گفت كه اين راز بايد كه ماند نهفت
مگر كان دلاور گو سال خورد شود كشته بر دست اين شيرمرد
از آن پس بسازيد سهراب را ببنديد يك شب بر او خواب را
زكف بفكن اين گرز و شمشير كين بزن جنگ وبيداد را بر زمين
1- دربیت اول با توجه به آوردن کلمه ی "اختر" به کدام عقیده ی پیشینیان اشاره دارد؟
2- دربیت دوم منظور از"گوسال خورد"و"شیرمرد"چه کسانی هستند؟
3-مفهوم کنایی"خواب را برکسی بستن"درمصراع "ببندید یک شب براوخواب را"چیست؟
4-درمصراع دوم بیت پنجم ،مفهوم"جنگ رابرزمین زدن"چیست؟
ز كشتي گرفتن سخن بود دوش/ نگيرم فريب تو زين در مكوش
بكـوشيـم فرجـام كار آن بـود/ كـه فرمـان و راي جهانيـان بـود
1- فردوسي سخن چه كسي را منظوم كرده است؟
2- از بن مضارع «كوشيدن» دو فعل آمده است، آن دو را معنا كنيد.
3- «توكّل» چگونه مطرح شده است؟
4- گوينده سخن چگونه شخصيتي است؟
5- «گرفتن» و «نگيرم» را معنا كنيد.
6- منظور از «تو» كيست؟
7- آيا مي‌توان واژه عربي در دو بيت بالا يافت؟
8- «جهانبان» كيست؟
معني لغت
1.ور ايدون كه آيد ز اختر پسر
2.تو پور گو پیلتن رستمی
3.آنان رستم را هماورد سهراب دانستند.
دانش هاي ادبي
1.در بيت زير مشبه را مشخص كنيد.
بزد دست سهراب چون پيل مست برآوردش از جاي و بنهاد پست
2.انواع ادبی را بر اساس اندیشه و محتوا نام ببرید.
3.دو ویژگی اصلی حماسه را بنویسید.
خود آزمايي
1.منظور از «سپهدار » در بيت زير كيست؟
به گردان لشكر سپهدار گفت كه اين راز بايد كه ماند نهفت
2.هدف سهراب از لشکر کشی به ایران چه بود؟
درس سوم
معني بيت
1.غمي بود رستم بيازيد چنگ
2.خرامان بشد سوي آب روان چنان چون شده باز جويد روان.
3.بدو گفت کاین بر من از من رسید زمانه به دست تو دادم کلید
4.همی خواست پیروزی و دستگاه نبود آگه از بخشش هور و ماه
5.به كشتي گرفتن بر آويختند زتن خون و خوي را فرو ريختند
درك مطلب
1. «آب» در كدام گزينه به معناي «اشك» است؟
الف) يكي خنجر آبگون بركشيد/ همي خواست از تن سرش را بريــد
ب) بخورد آب و روي و سر و تن بشست/ به پيش جهـان آفرين شد نخست
ج) وزان آب چون شد به جاي نبرد/ پر انديشه بـودش دل و روي زرد
د) همي ريخت خون و همي كند موي/ سرش پر ز خاك و پر از آب روي
2.مفهوم كدام گزينه با مصراع دوم بيت زير متناسب است؟
«از اين خويشتن كشتن اكنون چه سود؟/ چنين رفت و اين بودني كار بود»
الف) بگو اي پيمبــر جــز آن چـه خـدا/ بخواهـد، نيايد به ما در قضـا
ب) كه مولاي ما هسـت يكتـا اله/ كه ياري است بخشنــده و خيرخواه
ج) هـم افـراد مـؤمـن بـه هـرگـونه حــال/ توكّـل نمايند بر ذوالجلال
(آيه 51 سوره توبه)
د) سـرآغـاز گفتــار نـام خـداسـت/ كه رحمتگر و مهربان خلق راست
3.مقصود از مصراع دوم بیت زیر چیست؟
که اکنون چه داری ز رستم نشان که کم باد نامش ز گردن کشان
4.در بیت: دلیر جوان سر به گفتار پیر بداد و ببود این سخن دلپذیر
الف-«پیر» کیست؟
ب- منظور از«سر بداد» چیست؟
5.خرامان بشد سوي آب روان / چنان چون شده باز جويد روان
بخورد آب و روي و سر و تن بشست/ به پيش جهـان آفرين شد نخست
همی خواست پیروزی و دستگاه / نبود آگه از بخشش هور و ماه
الف-در بیت اول تفاوت معنایی دوکلمه ی «روان» و «روان» را بنویسید.
ب- اولین کار رستم بعد از شستن سر وبدن چه بود؟
پ- مفهوم مصراع داخل گیومه چیست؟
6.ابیات زیررابخوانیدو به پرسش های خواسته شده پاسخ دهید.
رهاکردزودست وآمدبه دشت چوشیری که برپیش آهو گذشت
چوسهراب شیراوژن اورا بدید ز باد جوانی دلش بردمید
بخواهد هم از تو پدر کین من چوبیند که خاک است بالین من
چوبگشادخفتان وآن مهره دید همه جامه بر خویشتن بردرید
1- باتوجه به داستان« جنگ رستم و سهراب» دربیت اول کدام یک ازدو پهلوان به "شیر"وکدام به "آهو"تشبیه
شده اند؟
2-منظور از "باد جوانی"در مصراع دوم بیت دوم چیست؟
3-منظور از "خاک است بالین من"دربیت سوم چیست؟
4-مفهوم کنایی"جامه برخویشتن دریدن"چیست؟
معني لغت
1ز تن خون و خوی را فرو ریختند
2.نبود آگه از بخشش هور و ماه
3.چو سهراب شیر اوژن او را بدید
دانش هاي ادبي
1.کدام واژه در بیت زیر «مشبه » است؟
چـو رسـتم ز دست وي آزاد شـد/ بـه سـان يكي تيـغ پـولاد شـد
الف-رستم ب- دست پ- آزاد ت- تیغ
2. در كدام گزينه رديف وجود دارد؟
الف) اي خدا اي فضل تو حاجـت روا/ بـا تو ياد هيـچ كـس نبـود روا
ب) خـرامـان بشد سـوي آب روان/ چنان چون شـد بـاز جـويد روان
ج) چو بشنيد رستم، سرش خيره گشت/ جهان پيش چشم اندرش تيره گشت
د) مي‌گفـت، گرفتـه حـلقـه در بـر/ كـامـروز مـنم چـو حـلقـه بـر در
3. در كدام گزينه استعاره به كار رفته است؟
الف) رها كرد زو دسـت و آمد به دشت/ چو شـيري كه بر پيـش آهو گذشت
ب) چـو رسـتم ز دست وي آزاد شـد/ بـه سـان يكي تيـغ پـولاد شـد
ج) زدش بر زميـن بـر بـه كـردار شيـر/ بدانسـت كـاو هم نماند به زير
د) چنين گفت كاي رسته از چنگ شير/ جـدا مانـده از زخـم شيـر دليـر
4. در كدام گزينه تشبيه وجود دارد؟
الف) چنين گفت كاي رسته از چنگ شير/ جدا مانده از زخـم شير دليــر
ب) غمـي بـود رستم بيـازيـد چنگ/ گرفـت آن بر و يال جنگـي پلنـگ
ج) سبـك تيـغ تيـز از ميــان بركشيـد/ بـرِ شيــر بيـدار دل بر دريـــد
د) زدش بـر زميـن بـر بـه كـردار شيـر/ بدانست كاو هم نماند به زيــر
5.درون مایه غزل چیست؟
6.عبارت« نه هر که به قامت مهتر به قیمت بهتر » دارای کدام آرایه ی ادبی است؟
خود آزمايي
1.«زمانه بیامد نبودش توان» یعنی چه؟
درس چهارم
درك مطلب
امام ايا فرقه‌ي فارغ از ننگ و نام
1- «ننگ و نام» يعني چه؟
2- منظور از «فرقه‌ي فارغ از ننگ و نام» چيست؟
عباس نهاديد بر كفر، اسلام نام
3- مصراع را به نثر (زبان معيار) مرتّب كنيد.
4 امام من، اي قوم، فرزند پيغمبرم
5- منظور از «قوم» چه كساني هستند؟
عباس حسين است آقا و من نوكرم
6- رابطه امام حسين (ع) و حضرت عباس (ع) با يك ديگر چگونه است؟
معني لغت
1.نمی دهم به شما غیر ناوک برّان
دانش هاي ادبي
1.در ادبيات غرب به نمايشي كه تصوير ناكامي اشخاص برجسته است .............مي گويند.
درس پنجم
معني بيت
1.دوش به خدمت قطران بودم.
2.سمك و قطران نگاه مي داشتند.
3.گفت: «اي آتشك! رها مكن كه مرا به سيلي بكشند».
4.هر كه اين مي‌شنيد مي‌گفت: «هول عيّاري اي كرده است!»
5.در این کار تعبیه ای است.
6.پس احوال آوردن قطران که چگونه کرد با آتشک واو را کار چون افتاد همه شرح باز می داد.
درك مطلب
1-پس آتشك دست سمك بازِ پس بست و پالهنگ در گردن وي افكند و مي‌آورد تا به لشكرگاه رسيد. چون آتشك را ديدند كه يكي را پالهنگ در گردن كرده گفتند: «اين كيست؟» آتشك مي‌گفت با خرّمي و نشاط، كه سمك است. هر كه اين مي‌شنيد مي‌گفت: «هول عيّاري اي كرده است!» او را قفايي مي‌زدند. سمك سراسيمه شد. گفت: «اي آتشك! رها مكن كه مرا به سيلي بكشند». آتشك بانگ بر ايشان زد و همه را دور كرد و آمد به خيمه‌ي قطران و در پيش وي خدمت كرد.
1- معادل امروزي اصطلاحات زير را بنويسيد.
بازِپس قفا زدن
رها مكن خدمت كرد
2- «دست بردي جانانه زده است.» معادل امروزي كدام جمله است؟
3- همه‌ي گزينه‌ها به جز گزينه‌ي « » با واژه‌ي «پالهنگ» ارتباط معنايي دارند.
الف) ريسمان ب) بند
ج) يوغ د) بستن
4- چه ارتباطي ميان سمك، آتشك و قطران وجود دارد؟
5- به نظر شمار كار سمك در مورد قطران خيانت بود يا سياست؟ چرا؟
6- آيا رفتار آتشك پسنديده است؟ چرا؟
7- چرا نويسنده گفته است: «آتشك مي‌گفت با خرّمي و نشاط»؟
8- دو مورد از تفاوت نثر تاريخي را با نثر فارسي معيار بنويسيد.
2-«سمک عیار گفت: ای فرومایه ،خدمتکاران تو به خشم برفتند از بهر آن که تو گردن مرا بخواستی زدن، من نیز بر آن ستیزه که مرا قفا زدند تو را بیاوردم تا داد ایشان از تو بخواهم.»
الف- علّت رفتن خدمتکاران قطران چه بود؟
ب- سمک چه عاملی را دلیل آمدن قطران اعلام می کند؟
معني لغت
1.آتشك دست سمك بازِ پس بست و پالهنگ در گردن وي افكند
2.جلباب به روي مهد فرو گذاشته
3.او را قفايي مي زد
4.قطران را با تمکین تمام آوردم.
5.ای پهلوان تودانی من این کار ندانم.
خود آزمايي
1.رفتار آتشک را با توجّه به عمل کردش در درس سمک وقطران چگونه ارزیابی می کنید؟
درس ششم
معني بيت
منـم آن تشنــه گهـر برده/ بخــت مـن زنـده، بخت تو مرده
تو مرا كشتي و خداي نكشت/ مقبـل آن كز خداي گيرد پشت
دولتـم چـون خدا پناهـي داد/ اينكــم تـاج و تخت شاهي داد
واي بـر جـان تو كه بدگهري/ جان بري كرده‌اي و جان نبري
درك مطلب
منـم آن تشنــه گهـر برده/ بخــت مـن زنـده، بخت تو مرده
تو مرا كشتي و خداي نكشت/ مقبـل آن كز خداي گيرد پشت
دولتـم چـون خدا پناهـي داد/ اينكــم تـاج و تخت شاهي داد
واي بـر جـان تو كه بدگهري/ جان بري كرده‌اي و جان نبري
1- مفهوم كنايه‌هاي زير را بنويسيد:
الف) تشنه‌ي گهر برده ب) بخت من زنده
ج) تاج و تخت شاهي د) جان بري كرده‌اي
2- در كدام بيت يك كلمه بيش از دو بار تكرار شده است؟
3- تفاوت معنايي كلمه «آب‌دار» را در دو مصراع زير بنويسيد:
حالي آن لعلِ آب‌دار گشاد/ پيش آن ريگ آب‌دار نهاد
معني لغت
1.مقبـل آن كز خداي گيرد پشت
2.برگ شاخه ی دیگر برای شفای صرعیان
3.داستان «خير وشر» نشانگر اين حقيقت است كه بدسگالي به تباهي مي انجامد
دانش هاي ادبي
1- كدام يك از كلمات بيت زير در معناي استعاري به كار رفته است
گفت مُردم ز تشنگي درياب/ آتشم را بكُش به لختي آب
2- در بیت زیر مشبه و مشبه به را مشخص کنید.
در چراغ دو چشم او زد تیغ نامدش کشتن چراغ دریغ
3.- طرفين تشبيه (مشبّه، مشبّه به) را در مصراع زير مشخص كنيد:
پيش آن خاكِ تشنه رفت چو باد
4-دكتر زهرا كيا «داستان خير و شر» را از كدام مثنوي‌هاي نظامي بازنويسي كرده است؟
خود آزمايي
1.محوري ترين پيام داستان خير و شر چيست؟
2.با خواندن داستان خیر وشر کدام داستان قرآنی را به یاد می آورید؟
3.در بیت«آمد آورد پیش خیر فراز / گفت گوهر به گوهر آمد باز» مقصود از گوهر اول و گوهر دوم چیست؟
درس هفتم
درك مطلب
از قياسش خنده آمد خلــق را/ كاو چــو خود پنداشت صاحب دلق را
كار پاكان را قيــاس از خـود مگير/ گرچه ماند در نبشتن شير و شير
جمله عالــم زين سـبب گم‌راه شـد/ كـم كسي ز ابدالِ حق آگاه شد
هر دو گون زنبور خوردند از محل/ ليك شد ز آن نيش و زان ديگر عسل
چون بــسي ابليس آدم روي هست/پس به هر دستي نشايد داد دست
1- چه عاملي سبب خنده‌ي مردم شد؟
2- «صاحب دلق» به جز گزينه‌ي « » با ساير گزينه‌ها مترادف است:
الف) جولقي ب) ژنده پوش ج) درويش د) صاحب منصب
3- «قياس گرفتن» به چه معناست؟
4- مولانا علّت گم‌راهي مردم جهان را چه مي‌داند؟
5- «ابدالِ حق» چه كساني هستند؟
6- از بيت چهارم كدام مفهوم استنباط نمي‌شود؟
الف) تفاوت‌هاي ذاتي افراد در نتيجه‌ي كارهايشان تأثير دارد.
ب) از آن كه بنيادش بد است، نمي‌توان توقّع رفتار نيكو داشت.
ج) تنها با مشاهده‌ي تشابه دو پديده نمي‌توان در مورد آن‌ها قضاوت يكسان داشت
د) شرايط و اوضاع متفاوت باعث رفتار متفاوت در افراد مي‌شود.
7- چرا شايسته نيست كه با هر كسي پيمان دوستي ببنديم؟
8- «تنها در ظاهر يكسان بودن» مفهوم كنايي كدام مصراع است؟
معني لغت
كـم كسي ز ابدالِ حق آگاه شد
نکته گفتی با همه سوداگران
دانش هاي ادبي
مولوی مطالب نغز و لطیف عرفانی و اخلاقی را با چه شیوه ای بیان می کند؟(دو شیوه ذکر شود)
خود آزمايي
با توجه به درس «طوطی و بقال» آیا می توانید نمونه ای دیگر از قیاس نابه جا(شبیه قیاس طوطی) بیاورید؟
درس هشتم
معني بيت
1.سعي كرده‌اند «نُه كرسي فلك را از زير پاي قزل ارسلان بكشند.
2.مردي از شرق برخاست آسمان را ورق زد.
درك مطلب
1.آن‌چه در دوران ما روي مي‌دهد، شعر عظيمي است و قالب شعر برايش برازنده‌تر است. دنبال قافيه و رديف نگرديد؛ شعر ناب است. بعدها معلّم‌ها موضوع انشا خواهند داد كه «ايمان مهم‌تر است يا تفنگ؟»
در تاريخ كشورمان چه بسيار به مبارزاني سياسي برمي‌خوريم كه هرچند كوشش شده در تاريخ گمشان كنند امّا سخت حضور دارند و پيدا هستند.
در هنر و ادب ايران، در ابيات فارسي پيش از مشروطيّت به تعداد معدودي برمي‌خوريم كه سعي كرده‌اند «نُه كرسي فلك را از زير پاي قزل ارسلان بكشند» و در دوران مشروطيّت چه بسيار روزنامه‌نگار و شاعر و نويسنده كه تا پاي جان مبارزه كردند و اين به آن نشان كه وقتي نسيم آزادي مي‌وزد. بسيار گل‌ها خواهند شگفت.
خوش‌بختانه قطار سريع السّير مردم به طرف انقلاب راه افتاد و هنرمندان بسياري خود را به قطار رساندند و با مردم نشستند و قلبشان با قلب مردم هماهنگي يافت و هرم نفس مردم گرمشان كرد.
1- نويسنده كدام واقعه‌ي روزگار ما را به شعر مانند كرده است؟
2- جمله‌ي «ايمان مهم‌تر است يا تفنگ؟» معادل جمله‌ي ديگر است با همين مفهوم؛ آن جمله چيست؟
3- كدام جمله به مفهوم «گردن كشان را از قدرت بيندازند؛ از تخت به زير كشند» است؟
4- منظور از «گل‌هايي كه در نسيم آزادي مي‌شكفد» چيست؟
5- منظور نويسنده از «هنرمندانِ بسياري خود را به قطار رساندند» چيست؟
6- منظور نويسنده از عبارت «دنبال قافيه و رديف نگرديد» چيست؟
7- منظور نويسنده از عبارت زير چه كساني‌اند؟
«در تاريخ كشورمان چه بسيار به مبارزاتي سياسي برمي‌خوريم كه هرچند كوشش شده در تاريخ گمشان كنند امّا سخت حضور دارند و پيدا هستند.»
8- بيتي كه سعدي در اعتراض به اين بيت ظهير فاريابي سروده است، بنويسيد:
«نُه كرسي فلك نهد انديشه زير پاي/ تا بوسه بر ركاب قزل ارسلان دهد»
2.گرچه گاهي شهابي
مشق‌هاي شب آسمان را
زود خط مي‌زد و محو مي‌شد
باز در آن هواي مه آلود
پاك كن‌هايي از ابر تيره
خطّ خورشيد را پاك مي‌كرد
1- «شهاب» استعاره از چيست؟
2- منظور از «مشق‌هاي شب آسمان» چيست؟
3- مفهوم كنايي «زود خط مي‌زد و محو مي‌شد.» چيست؟
4- «هواي مه‌آلود» و «ابر تيره» نماد چيست؟
5- اين شعر در كدام قالب سروده شده است؟
6- آرايه‌ي «مراعات نظير» را بيابيد و بنويسيد؟
7- اين شعر برگرفته از كدام اثر «قيصر امين‌پور» است؟
8- در اين شعر، شاعر چگونه فضاي قبل از انقلاب را ترسيم مي‌كند؟
3.در عبارت« شب ، شبی بی کران بود/ دفتر آسمان پاره پاره / برگ ها زرد و تیره / فصل فصل خزان بود»
الف- مقصود از شب چیست؟
ب- آسمان نماد چیست؟ در این جا چه مفهومی دارد؟
پ- فصل خزان به چه مفهومی اشاره دارد؟
4.منظور از «مردی» در این شعر کیست؟
مردی از شرق برخاست / آسمان را ورق زد
5.باتوجه به ابیات زیر به سوالات پاسخ دهید.
شب،شبی بی کران بود / دفتر آسمان پاره پاره/ برگ ها زرد وتیره /فصل،فصل خزان بود /هرستاره/حرف خط –
خورده ای تار /دردل صفحه ی آسمان بود / گرچه گاهی شهابی /مشق های شب آسمان را /زود خط می زدومحو-
می شد /بازدرآن هوای مه آلود /پاک کن هایی از ابرتیره /خط خورشید راپاک می کرد /ناگهان نوری از شرق تابید /خون خورشید/ آتشی در شفق زد/ مردی از شرق برخاست / آسمان را ورق زد
1- درمصراع اول،منظور شاعر از"شب"چیست؟
2-چرا در مصراع دوم،"آسمان"به دفتر تشبیه شده است؟
3-"برگ ها"درمصراع سوم نمادچیست؟
4-"ستاره"نشانه وسمبل چه کسانی است؟
5-منظوراز"دل صفحه ی آسمان"چیست
6-مقصود شاعر از"مشق شب"چیست؟
7-هوای مه آلود بیانگر چیست؟
8-منظور شاعر از"ابرتیره"و"خط خورشید"چه کسانی است؟
9-خورشیدنماد چیست؟
10-تعبیر"نوری از شرق "درباره ی چه کسی است ؟
11-منظورشاعراز عبارت"آتشی درشفق زد"دراین شعر چیست؟
12-مقصود شاعراز"آسمان را ورق زد"چیست؟
دانش هاي ادبي
در بيت زير چه آرايه ي ادبي وجود دارد؟
ارغوان جام عقيقي به سمن خواهد داد چشم نرگس به شقايق نگران خواهد شد
خود آزمايي
منظور نويسنده از هنرمندان بسياري خود را به قطار رساندند چيست؟
منظور از «گل هایی که در نسیم آزادی می شکفند» کیست؟
درس نهم
معني بيت
1.بند پوتينم را محكم مي‌بندم
2.این جا آیینه ی تجلی همه ی تاریخ است.
درك مطلب
1- عبارت زير را توضيح دهيد:
« حقّ‌الله را خدا مي‌بخشد امّا واي از حقّ الناس...»
2- با توجه به عبارت زير، به نظر نويسنده حقيقت اشيا در جبهه‌ها چگونه تجلّي مي‌يابد؟
تو گويي اشيا گنجينه‌هايي از رازهاي شگفت خلقت هستند امّا تو تا به حال درنمي‌يافته‌اي.
3- كدام واژه به معني «سالن‌هاي بزرگ و بدون ستون مياني و سقف شيب‌دار» است؟
4- در عبارت زير، منظور نويسنده از «تمثيل وفاداري» چه كسي است؟
وقتي اسوه‌ي تو آن تمثيل وفاداري باشد، چه باك اگر هر دو دست تو نيز هديه‌ي راه خدا شود؟
5- در عبارت زير، منظور نويسنده از «كوهي از آتش» چيست؟
بولدوزرچي جهاد خاك‌ريز مي‌زند. بر كوهي از آتش نشسته است و كوهي از خاك را جابه‌جا مي‌كند.
6- در عبارت زير، نويسنده به چه نكته‌اي اشاره و تأكيد دارد؟
تا با خاك انس نگيري، راهي به مراتب قرب نداري.
7- منظور نويسنده از «دريادلان صف شكن» چه كساني است؟
8- مفهوم آيه 28 سوره رعد (13) در كدام گزينه آمده است؟
الف) آفتاب فتح در آسمانِ سينه‌يِ مؤمنين درخششي عجيب دارد.
ب) خاك مظهرِ فقرِ مخلوق در برابر غَنايِ خالق است.
ج) دشمن در برابر ايمان جنود خدا متّكي به ماشين پيچيده‌ي جنگ است
د) آرامش و اطمينان حاصل ايمان است
8.من تفنگم در مشت/ كوله بارم بر پشت/ بند پوتينم را محكم مي‌بندم/ مادرم/ آب و آيينه و قرآن در دست/ روشني در دل من مي‌بارد/ پسرم بار دگر مي‌پرسد:/ تو چرا مي‌جنگي؟/ با تمام دل خود مي‌گويم:/ تا چراغ از تو نگيرد دشمن.
1- شاعر در اين شعر، به كدام سنّت اشاره دارد؟
2- مقصود از «روشني در دل من مي‌بارد» چيست؟
3- منظورِ شاعر از «چراغ» چيست؟
4- معادل «از صميم قلب» را در كدام مصراع شعر مي‌يابيد؟
5- «بند پوتين را محكم بستن» كنايه از چيست؟
6- كدام بيت‌هاي شعر «پاسخ» قافيه دارند؟
معني لغت
1.خاك مظهرِ فقرِ مخلوق در برابر غَنايِ خالق است.
2.این جا سوله ای است.
3.راهی به مراتب قرب نداری.
دانش هاي ادبي
1- شعر «پاسخ» از كدام مجموعه‌ي «محمدرضا عبدالملكيان» انتخاب شده است؟
خود آزمايي
1.شعر سنتّي را با شعر نو مقايسه كنيد.
2.به نظر شهید آوینی تقدیر تاریخی زمین از کجا وبه دست چه کسانی جاری می شود؟
درس دهم
دانش هاي ادبي
1- همه گزينه‌ها به جز گزينه‌ي « » از فايده‌هاي مطالعه‌ي آثار ادبي جهان است.
الف) ما را با انديشه و احساس ديگر ملّت‌ها آشنا مي‌سازد.
ب) تفاوت‌ها، وجوه مشترك، تأثيرپذيري‌ها و تأثيرگذاري‌ها را آشكار مي‌كند.
ج) مرزهاي احساس و انديشه‌ي ما را گسترش مي‌بخشد.
د) امكان تقليد از آثار بزرگ ادبي را براي ما فراهم مي‌سازد.
2.توضيحات زير را بخوانيد و بنويسيد مربوط به كدام شاعر، نويسنده يا شخصيت تاريخي است.
الف) در سال 1749 در كشور آلمان چشم به جهان گشود. وي نويسنده و شاعر نام‌دار آلمان و خالق« فاوست» و «ديوان شرقي و غربي» و چندين شاه‌كار بزرگ ديگر است كه پس از يك عمر نويسندگي در سال 1832 در گذشت. او ارادت زيادي به حافظ داشت.
خود آزمايي
تیمور با شکافتن مزار فردوسی ، در مزار فردوسی چه دید؟
درس يازدهم
معني بيت
مرا مشاطه ي صبح و زينت بخش رياحين و ازهار مي نامند.
درك مطلب
1.پروردگارا، دعايم به درگاه تو اين است:
بي نوايي و تنگ چشمي را از دلم ريشه‌كن ساز و از بيخ و بن بركن؛
اندكي نيرويم بخش تا بتوانم بارِ شادي‌ها و غم‌ها را تحمّل كنم.
نيرويي به من ارزاني فرما تا عشق خود را در خدمت و كمك، ثمربخش سازم.
توانايي به من عطا فرما كه هيچ‌گاه چيزي از بي‌نوايي نستانم و در برابر گستاخ و مغرور، زانوي دنائت خم نكنم.
قدرتي به من بخشا تا روح خود را از تعلّق به جيفه‌هاي ناچيز روزگار بي‌نياز كنم و از هرچه رنگِ تعلّق پذيرد، آزادش سازم.
و نيرويي به من ده تا قدرت و توان خود را از روي كمالِ عشق و نهايتِ مَحَبّت تسليم خواسته‌ها و رضاي تو كنم.
1- واژه‌ي «بي‌نوايي» دو بار در متن به كار رفته است. معناي هر كدام را بنويسيد.
3- بيت زير از سعدي با كدام قسمت متن ارتباط دارد؟
مبر طاعت نفس شهوت پرست/ كه هر ساعتش قبله‌ي ديگر است
5- دو بيت زير از حافظ با كدام قسمت‌هاي متن ارتباط دارد؟
غلام همّت آنم كه زير چرخ كبـود/ ز هرچه رنگ تعلّق پذيرد آزاد است
رضا به داده بده و ز جبين گره بگشا/ كه بر من و تو در اختيار نگشاده است
2.عبارت«قدرتي به من بخشا تا روح خود را از تعلّق به جيفه‌هاي ناچيز روزگار بي‌نياز كنم و از هرچه رنگِ تعلّق پذيرد، آزادش سازم.» بر داشتن چه صفتی تأکید دارد؟
معني لغت
1.توانی به من عطا فرما که در برابر گستاخ زانوی دنائت خم نکنم.
2.قدرتي به من بخشا تا روح خود را از تعلّق به جيفه‌هاي ناچيز روزگار بي‌نياز كنم
دانش هاي ادبي
1. آرايه اي ادبي در متن بيابيد
اندكي نيرويم بخش تا بتوانم بارِ شادي‌ها و غم‌ها را تحمّل كنم.
توضيحات زير را بخوانيد و بنويسيد مربوط به كدام شاعر، نويسنده يا شخصيت تاريخي است.
2.اشعار او سرشار از ذوق عارفانه، ستايش آزادي و آزادگي و الهام گرفته از صحنه‌هاي عادي و جزئي زندگي است. اين نويسنده، شاعر و فيلسوف بزرگ، به دريافت جايزه‌ي ادبي نوبل نيز نايل آمد.
3.شاعر ايتاليايي است كه «يوسف اعتصام الملك» شعر «قطرات سه‌گانه» او را ترجمه و در مجلّه بهار چاپ كرده است.
4.شاعر مشهور زبان فارسي، اشعار وي در حيطه‌ي مسائل اجتماعي، اخلاقي و انتقادي و حالت اندرزگونه دارد. وي در سال 1320 درگذشت.
مناظرات وي مشهور است.
5.كتاب «برخورد انديشه‌ها» از كيست؟
6.«قطعه ادبي» را با «شعر» مقايسه كنيد
