جام مهر

 گنج حکمت:کوزه

حکایتی زیبا از کتاب #اخلاق_محسنی اثرکمال االدین حسین بن علی سبزواری مشهوربه مولاناحسین واعظ کاشفی

(910_840 ه .ق)

واعظ کاشفی،نویسنده،واعظ،منجم، ریاضی دان ومفسرقرآن دوره تیموریان واهل سبزوار بود.

قلمرو زبانی:

استفاده ازجمله های کوتاه،بیان روان وساده

معنی لغات وعبارات

می گذشت:[ازجایی یاراهی]عبورمی کرد

ابلهی:نادانی

دچارشد:روبه روشد،برخوردکرد

برسبیل تلطف:ازراه مهربانی(بامهربانی)

 مسلّم نشد:باورنکرد،تسلیم نشد

آغازعربده وسفاهت نهاد:شروع کردبه دادوفریادونادانی کردن

تحسین می نمود:به اونیکویی وخوبی می کرد

زبون:خوار،حقیر،درمانده

ناکس:فرومایه ،پست

قهرمی کند:غضب وخشم می گیرد

لطف می فرمایی:مهربانی می کنی

درغضب نمی شوم:عصبانی وخشمگین نمی شوم

اوازمن صاحب ادب می شود:ازرفتارمن مؤدب می شود

جاهل:نادان

خلق وخوی:اخلاق ومنش

 قلمرو ادبی:

تضاد :قهرولطف ، جور وجفا بامهر و وفا ،جاهل وعاقل

کنایه:آغازعربده وسفاهت نهاد یعنی شروع به فریاد نادانی کرد

کنایه:ازاوآن صفت می زایدوازمن این صورت می آیدکنایه ازاین که اعمال هرانسان متناسب باسرشت وروحیات درونی اوست.

می زاید،می آید:سجع متوازی

تمثیل وکاربردضرب المثل:

کل إناءیترشح بمافیه ،ازکوزه همان برون تراودکه دراوست.

قلمروفکری:

پیام ومحورفکری حکایت:

این حکایت درمورد تأثیرصحبت وآداب صحبت است.

ونیزدرمورداین است حالات روحی وشرشت خوب وبدهرکس ازرفتار واعمال اومعلوم می شود.

چندنکته درمورد ضرب المثل

«ازکوزه همان تراودکه دراوست»

✅این ضرب المثل با ابیات زیرقرابت معنایی دارد:

 گربگویم که مراحال پریشانی نیست/رنگ رخسارخبرمی دهدازسّرضمیر

 پاک دامانی چوشمع ونورباردازرخت/پاک دامانی دلیل روی نورانی بود

 کاسه چینی که صدامی کند/رازدل خویش ادامی کند

✅منظور ومفهوم این ضرب المثل آن است که:

حالات درونی وروحی وسرشت نیک یابدهرکس را اعمال وگفتارش معلوم ومشخص می کند.